Υποσχέσεις

Οι υποσχέσεις είναι πάντα της μόδας αλλά βγαίνουν σε περισσότερα χρώματα κάθε φορά που πλησιάζουν εκλογές. Αυτές οι προεκλογικές είναι δημόσιες υποσχέσεις. Δεσμεύεσαι δηλαδή μπροστά σε πολύ κόσμο, όχι αστεία.

Τις προεκλογικές υποσχέσεις δεν τις πιστεύει κανείς. Είναι όμως πάντα χρήσιμες για να κατηγορείς μετά αυτό που βγήκε και να λες όλοι ίδιοι είναι. Κι άμα αυτό που βγήκε δεν το ψήφισες έχεις το πλεονέκτημα του εγώ-σας-τα-λεγα. Άμα το ψήφισες έχεις το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του μας-εξαπάτησαν.

Και λες έτσι είναι οι πολιτικοί, όλο θα και υποσχέσεις. Κι ανοίγεις την τηλεόραση και παίζει πάλι το Μαυρογιαλούρο. Που επιβάλλεται σε αυτή την περίσταση όπως ο Ντίκενς τα Χριστούγεννα και ο Βαραββάς τη Μεγαλοβδομάδα. Που απορώ πώς δε βαρέθηκες πια τόσο ασπρόμαυρο Κωνσταντάρα, μα θα μου πεις όταν τον χρωμάτισαν όλο τον τρελοπενηντάρη έκανε. Και άλλωστε ο Μαυρογιαλούρος είναι πάντα επίκαιρος. Μα δεν υπάρχει και τίποτα που δεν το θεωρείς επίκαιρο. Και τις βάτες ακόμα που τις είχες για ξεπερασμένες πήγες και τις ξανάφερες στη μόδα, επίκαιρες τις έκανες κι αυτές.

Αλλά να πάμε λίγο και στις υποσχέσεις τις απολιτίκ, που εκεί ποντάρεις λίγο περισσότερο γιατί τον έχεις απέναντι τον άλλον άνθρωπο και σε κοιτάει. Μόνο που η τήρηση της υπόσχεσης ούτε εδώ είναι πολύ πιθανή. Γιατί αφού χρειάζεσαι να λάβεις υπόσχεση σημαίνει πως δεν έχεις και πολλή εμπιστοσύνη. Και με πιάνει μια προθυμία να σε δικαιώσω αφού δε μ’ εμπιστεύεσαι.

Οι υποσχέσεις κυκλοφορούν και σε μορφή όρκου. Εκεί ανακατεύεις και τα όσια και τα ιερά του καθενός, που έχουν μεγάλη γκάμα. Ό,τι αγαπάει τέλος πάντων τον βάζεις να επικαλεστεί, μπας και τον δέσεις έτσι με ντροπή ή τρόμο. Γιατί είναι τα καλύτερα όπλα αυτά, σαν ομηρία ένα πράμα.

Την υπόσχεση τη λένε και τάξιμο, και κάτι θρησκευτικό μού κάνει αυτό. Μπορεί και να με επηρεάζει που για την περίσταση φοράνε στους λαγούς τα πετραχήλια. Υπάρχει και μια συμβουλή βέβαια, να μην τάζεις κεριά και κουλούρια σε αγίους και παιδιά αντιστοίχως. Που αν κατάλαβα καλά, εννοεί ότι μετά θα σε ζαλίσουν να τους κάνεις το χατίρι. Και για τα παιδιά να το καταλάβω, αλλά εκεί με τους αγίους το χάνω λίγο, γιατί μάλλον κάποια μεταφυσική εμπειρία εννοεί κι εμένα κάτι τέτοια με μπερδεύουν.

Αντίθετα

Όταν μιλάμε για αντίθετα πράματα εννοούμε πως ό,τι δεν είναι το ένα είναι τ’ άλλο. Το καμία σχέση δηλαδή. Κι εκεί που έχεις ένα θέμα ξεκάθαρο, αδιαπραγμάτευτο τέλος πάντων, έρχονται και σου λένε όχι, θα τα συμβιβάσουμε τ’ αντίθετα, θες δε θες.

Η επιχείρηση συμβιβασμού των αντιθέτων ξεκινάει με αναφορές σε νόμους της φυσικής, που δεν την κατέχεις. Να σε πιάσει αδιάβαστο να μην μπορείς να διασταυρώσεις άμα σου λένε ανακρίβειες. Τα αντίθετα έλκονται, να το δεχτώ, μη σε κακοκαρδίσω, αλλά αποφάσισε επιτέλους άμα θες να μιλήσουμε για μαθήματα ή για ανθρώπους. Κι άμα θες να τα παραλληλίσουμε εξήγησέ μου πρώτα σε τι βάση με ταυτίζεις με μπαταρία.

Αυτά με τις φυσικές έλξεις των αντιθέτων μπορείς να τα βρεις σε κάτι στήλες περιοδικών που λέγονται σχέσεις. Που ειλικρινά με απασχολεί αν είναι ακόμα πιο αδιάφορες κι από το αφιέρωμα-αυτοκίνητο ή τα διακόσμηση, ντεκορασιόν και λοιπά στολίσματα. Αυτές οι εμβριθείς αναλύσεις λοιπόν τους αταίριαστους ανθρώπους θέλουνε σώνει και καλά να τους κάνουν να έλκονται, να παντρέψουν τις αντιθέσεις που λέμε. Και τι τους νοιάζει, άλλωστε δε θα πληρώνουν αυτοί τους δικηγόρους για τα διαζύγια. Ανακατεύουν και λίγη χημεία κάπου εκεί, υπάρχει χημεία στα αντίθετα, κι άλλη πρώτη δέσμη δηλαδή, να σε θολώσουν τελείως.

Και βέβαια σε τούτη τη σπουδαία αποστολή συμβιβασμού των αντιθέτων, σιγά μη δεν ανακατεύονταν τα κινέζικα που όλο κάτι σοφίες πάνε και σου αραδιάζουν και τις λένε παροιμίες. Σα να πήρε ο Κινέζος σοφός τα στιχάκια από το ημερολόγιο και τους χάλασε την ομοιοκαταληξία. Εδώ λοιπόν με τ’ αντίθετα είναι πιο πονηρή η μέθοδος. Αφήνει τις χημείες και τις φυσικές και πιάνει τη φιλοσοφία, που ήταν κι επιλεγόμενο μάθημα αλλά εσύ είχες πάρει ψυχολογία που είχε λιγότερο διάβασμα, άσε που πέρναγες τότε και το ψυχοψάξιμο του εφήβου. Και σου ανακατεύει κάτι ορολογίες μονοσύλλαβες που είναι ύπουλα τα μονοσύλλαβα, σε αιφνιδιάζουν. Λες κι είχα και στο χωριό μου γιν και γιανγκ, εδώ με δυσκολία έμαθα να λέω το φενγκ σούι, ίσα για να το πετάμε κάπου άσχετα, να λέμε καμιά εξυπνάδα. Αλλά εκεί με τα αντίθετα ο Κινέζος ο σοφός κάνει ένα κόλπο φτηνό, γιατί βρίσκει και πατάει στην αδυναμία σου. Ισορροπία σου πουλάει κι άντε μετά να του πεις φύγετε κύριε δε θέλουμε πλασιέ.

Μόνο που τα δικά σου αντίθετα, όσο και να σε κουράζουν και να σε ταλαιπωρούν αντίθετα τα θέλεις πάντα. Το πολύ-πολύ να τα συνηθίσεις κάπως, ίσα για να μη σου χαλάνε το φενγκ σούι.

Φήμες

Ερπετό λένε οι άνθρωποι ό,τι σέρνεται. Πρόκειται πάντα για κάτι σπονδυλωτό, και μια τέτοια περίπτωση είναι άλλωστε οι φήμες.

Κάθε είδηση που ισχύει στα σίγουρα λέγεται πληροφορία. Μετά που αποδεικνύεται ότι δεν ίσχυε στα πολύ σίγουρα της αλλάζεις όνομα και λες ότι ήταν μόνο φήμη. Υπάρχει βέβαια και η διάκριση των πληροφοριών σε εξακριβωμένες και ανεξακρίβωτες αλλά αυτό δεν το καταλαβαίνω πολύ καλά γιατί άμα δεν έχει εξακριβωθεί από πουθενά η πληροφορία σου τι την κάνει πληροφορία; Κουτσομπολιό να την πεις να συνεννοούμαστε. Άμα πάλι τη χαρακτηρίσεις ανεπιβεβαίωτη πάει μακριά, και δε μετράει για πληροφορία αλλά για προσδοκία.

Η φήμη διαδίδεται σαν τη θερμότητα κι έννοια σου, υπάρχουν πολλοί καλοί αγωγοί της φήμης. Από στόμα σε στόμα και γίνεται αυτό το παιχνίδι που το λένε χαλασμένο τηλέφωνο και δεν έχει καμία βάση. Γιατί στα χαλασμένα τα τηλέφωνα λες δεν έχω σήμα ξαναπάρε, δεν κάθεσαι ν’ ακούσεις σκόρπιους φθόγγους για να σκαρώσεις λέξεις. Ούτως ή άλλως στο παιχνίδι αυτό το τηλέφωνο δεν είναι καθόλου χαλασμένο, μια χαρά ακούς τη λέξη, την αλλάζεις όμως λίγο για να έχει πλάκα. Αν και δε νομίζω ότι είναι ξεκαρδιστική υπόθεση να πεις μπαλόνι αντί για παντελόνι. Ωστόσο αυτό ακριβώς συμβαίνει με τις φήμες. Και ούτε εδώ έχει πλάκα.

Η φήμη μπορεί και να είναι διαφήμιση. Ή δυσφήμιση. Και στις δύο περιπτώσεις κοστίζει. Για την πρώτη πληρώνεις διαφημιστές, για τη δεύτερη δικηγόρους. Γιατί τη φήμη σου την έχεις για πολύ σημαντικό πράμα. Τη λες και υπόληψη και μόνη της η λέξη έχει ένα βάρος και μια διάθεση παρεξηγιάρικη, μη σου πω κι εξώδικη.

Από τις φλύαρες τις φήμες λοιπόν που κυκλοφορούν και διαδίδονται φυτρώνει η φήμη του καθενός, καλή, κακή, και τέτοιες βολικές αντιθέσεις. Καμιά φορά διίστανται οι απόψεις και τότε χαίρεσαι λίγο από μέσα σου γιατί είναι και πιασάρικη αυτή η εκδοχή. Και αν μη τι άλλο έχεις φήμη, που πάει να πει ανθρώπους που σε συζητάνε, αμφιλεγόμενη διασημότητα στο μικρόκοσμό σου.

Η απόλυτη όμως καταξίωση της φήμης είναι το περίφημο. Και δε νομίζω πως υπάρχει πιο πονηρή λέξη απ’ αυτόν το φαινομενικά αθώο χαρακτηρισμό. Λέξη-παγίδα. Σα να ‘ναι αυτονόητο πως το γνωρίζεις το περίφημο και το θαυμάζεις κιόλας. Κι άμα δεν το ‘χεις ξανακούσει ποτέ και απλώς κουνάς το κεφάλι σου σα να ξέρεις, είναι για να μη ρισκάρεις την καλή σου φήμη.

Παραδείγματα

Μερικές φορές όταν λες κάτι που σκέφτεσαι ο άλλος άνθρωπος σου λέει δώσε ένα παράδειγμα για να το καταλάβω. Το παράδειγμα είναι το συμπλήρωμα της θεωρίας. Μα θα μου πεις η πράξη είναι το συμπλήρωμα της θεωρίας αλλά την πράξη τη λένε συχνά για αντίθετο της θεωρίας και γι’ αυτό υπάρχουν μπόλικα παραδείγματα.

Το παράδειγμά σου πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο γενικό. Μη σε πειράζει που τότε θα μοιάζει με θεωρία. Θα είναι ό,τι το ονόμασες και αφού ως παράδειγμα είπες ότι το έφερες έτσι οφείλουν να το υποδεχτούνε.

Άμα έχεις αρκετή τύχη μπορεί να βρεις ένα τυπικό παράδειγμα για να κουβαλήσεις. Αυτό το σέβονται όλοι. Για τους τύπους. Το λένε και χαρακτηριστικό. Κι άμα δεν το λένε, το λες εσύ κι έτσι χαρακτηρίζεις όποιον θες. Και δεν ανησυχείς μήπως πει κανείς να μη βάζουμε ταμπέλες. Που σε κανέναν δεν αρέσουν οι ταμπέλες, μόνο όταν έχουν ορθογραφικά λάθη και γελάει ο κόσμος.

Γιατί εκεί που μιλάς για αφηρημένα πράματα και τα νοήματα είναι κάπως σκοτεινά (το ‘χουν αυτό τα νοήματα, σκιάζουν λίγο) πετάς ένα παράδειγμα κι είδες πώς έδειξε, φώτισε. Αν όμως δεν το πετύχεις διαφωτιστικό, μπορεί να σου το κατηγορήσουνε για ατυχές το παράδειγμά σου. Άσε που μπορεί και να φανεί ότι η συγκεκριμένη αυτή περίπτωση δε σου ήρθε έτσι για να στηρίξεις πρόχειρα ένα συλλογισμό, μια άποψη, μιαν ιδέα. Εκεί πάλευες να το φέρεις τόσην ώρα το θέμα σου, και σου κάνουν χάρη που το λένε ατυχές το μη παράδειγμα γιατί δεν ήταν καθόλου τυχαίο.

Μερικά παραδείγματα καταξιώνονται τόσο πολύ που γίνονται υποδείγματα. Μη σε μπερδεύει η πρόθεση η υποτελής. Προς μίμηση είναι αυτά, αφού μπορείς να τα λες και πρότυπα. Είναι για να τ’ ακολουθείς, δίνουν το καλό παράδειγμα, που εσύ κάθεσαι και το ψάχνεις αλλά ορίστε, το έχεις έτοιμο και πείθει άμα τη εμφανίσει.

Από την άλλη ό,τι δε σου αρέσει μπορεί να μην αρέσει και σε κάποιους άλλους ανθρώπους κι άμα συναπαντηθείτε και τα συμφωνήσετε μπορείτε να λέτε ότι δίνει το κακό παράδειγμα. Και ίσως να βολεύει λίγο που ονόμασες με παραδείγματα την αρετή και την κακία.

Μπορείς να υποστηρίξεις ό,τι θες. Άμα έχεις παράδειγμα θα πιαστεί για σωστό κι όλο και κάποιος θα βρεθεί να συμφωνήσει. Θα υποκύψει στη χάρη του παραδείγματος που έχει ένα αξιόπιστο προφίλ. Τη δύναμη του συγκεκριμένου, του χειροπιαστού. Καθώς τ’ άπιαστα θα παραμένουν οι αδυναμίες σου.

Αντιγραφή

Η αντιγραφή είναι από κείνες τις λέξεις που η ερμηνεία τους αλλάζει με τα χρόνια. Και μιλώ για τα δικά σου προσωπικά χρόνια κι όχι το πέρασμα του χρόνου που το λένε άλλοι-καιροί και κάτι εξίσου αόριστο για τα ήθη.

Τα παλιά σου τα χρόνια λοιπόν τη βαριόσουν την αντιγραφή. Όχι ότι έβρισκες συναρπαστική την ορθογραφία δηλαδή αλλά τουλάχιστον εκεί τα λάθη είχαν προσωπικότητα. Στην αντιγραφή ακόμα και τα λάθη από πλήξη γίνονταν. Και μάλιστα με τα καλά σου γράμματα.

Πρόκειται για τις εποχές που η αντιγραφή μπορούσε μερικές φορές να είναι και τιμωρία. Ορθογραφημένες διορθώσεις για γνώση και κανόνες συμπεριφοράς για συμμόρφωση. Άλλωστε ακόμα ό,τι επαναλαμβάνεις, κάτι σε τιμωρία σού βγαίνει τελικά, κι ας μη μετράς σε γραμμές τετραδίου πια τις επαναλήψεις.

Έπειτα πέρασες από ένα στάδιο όπου η αντιγραφή είχε μια κάποια περιπέτεια. Μέχρι και θεόρατες σχολικές τσάντες στήνονταν μεταξύ δυτικού και ανατολικού θρανίου προς αποφυγήν της. Σε μεγαλύτερες τάξεις μάλλον κρίθηκε ότι το εν λόγω τείχος ήταν περισσότερο αστείο και λιγότερο πρακτικό οπότε τα προληπτικά μέτρα περιορίστηκαν σε θέματα άλφα και θέματα βήτα, με τα πιο εύκολα να είναι πάντα στην άλλη ομάδα.

Υπήρχε όμως και η θεμιτή αντιγραφή, και μάλιστα σου τη συνέστηναν σε όλα τα διαγωνίσματα, μαζί με τις πορτοκαλάδες. Περίφημη η αντιγραφή από το πρόχειρο στο καθαρό και κράτα για πρόχειρο την τελευταία σελίδα, εκεί να κάνεις όλες τις μουντζούρες, και μη γελιόμαστε, ακόμα την τελευταία σελίδα μουντζουρώνεις κι όλες οι προηγούμενες καθαρογραμμένες να κρύβει η καλή εντύπωση τα λάθη.

Στην ίδια ηλικία πάνω κάτω η αντιγραφή απέκτησε και μια παράλληλη σημασία, άλλο πράμα εντελώς και άμα σου άρεσε κάποιος ή άμα τον έλεγες ο κολλητός μου και είχε μια κασέτα ρώταγες θα μου την αντιγράψεις. Έτσι τώρα καμιά φορά σκέφτεσαι άντε να πετάξω όλη αυτή τη σαβούρα από το συρτάρι και πέφτεις πάνω σε κάτι άσχημα τραγούδια που έχουν έναν τρομακτικό ήχο κουμπιού στην αρχή και στο τέλος τους, ίσως και αφιερώσεις ανάμεσα γιατί πάντα υπήρχαν εκείνοι οι άνθρωποι του ραδιοφώνου που σου χάλαγαν τις κασέτες.

Μαζί με αυτό το υλικό, σε κείνη τη φάση από τους κολλητούς αντέγραφες και συμπεριφορές. Όχι ότι το ήξερες βέβαια, άκουγες όμως καμιά φορά να το λένε οι μεγάλοι μεταξύ τους και μετά σου κάνανε κάτι κουβέντες να προσέχεις τις παρέες σου. Που τελικά πιο πολύ αντέγραφες τις δικές τους συμπεριφορές και ακόμα το κάνεις αλλά ούτε αυτό το καταλαβαίνεις μέχρι να σου το πει κάποιος άλλος χρεώνοντάς σου ένα χωρισμό ή μία συνεδρία.