Παρασκευή 25 Ιουνίου 2010

Χαριστικά


Κάτι που αγοράζεται μπορεί να είναι ακριβό, φτηνό ή σχετικό. Ό,τι χαρίζεται όμως ξεκινά πάντα ως ακριβή και πολύτιμη χειρονομία και ενίοτε καταλήγει στα αποκαλυπτήρια μιας καθόλου σχετικής και απολύτως φτηνής προσφοράς.

Και δε μιλώ για εκείνες τις συμπαθείς στήλες ευκαιριών πλάι στα ζητείται και στα πωλείται έντυπων και ηλεκτρονικών παζαριών. Τα ξεχαρβαλωμένα ποδήλατα και τα σαρακοφαγωμένα ντουλάπια που θα σου χαρίσουν εκεί είναι ίσως τα μόνα χαρίσματα που μπορείς να δεχτείς με τη βεβαιότητα ότι δε θα διαψεύσουν στο μέλλον το αληθές της γενναιοδωρίας. Αυτό μπορεί να συμβαίνει γιατί στην προκειμένη περίπτωση, δίπλα στο «χαρίζεται» υπάρχει μια μικρή αόρατη παρένθεση που λέει «θέλω να ξεφορτωθώ».

Μα θα μου πεις, αχρείαστα πράματα δε χαρίζουμε πάντοτε ούτως ή άλλως; Ακόμα κι εκείνη η χριστιανική πρόταση, για το χιτώνα το δεύτερο μιλάει, αυτόν που περισσεύει δηλαδή, και μάλλον εννοεί να δώσεις τον πρόχειρο, που δε σε κολακεύει. Ωστόσο εδώ υπάρχει κι ένα χάρισμα, με την άλλη την έννοια, τη χαρισματική. Πρόκειται για την εξαιρετική ικανότητα κάποιου να στολίζει με υποτιθέμενο κόπο εκείνο που του είναι ένα τίποτα την ώρα που για κάποιον άλλον τυχαίνει να έχει μεγάλη ή μικρή σημασία.

Και μην κάνεις πως αναρωτιέσαι ποια ανάγκη γεννάει ετούτη την προσποίηση. Αβανταδόρικος ο ρόλος του ευεργέτη και πώς να κλοτσήσεις την ευκαιρία όταν μάλιστα δεν είναι ότι βρίσκεις και κάθε μέρα άνθρωπο να σου κρατάει τα λόγια;

Να πάρεις πίσω κάτι που χάρισες; Ούτε να το συζητάς. Ένας άγραφος νόμος αποκλείει αυτό το ενδεχόμενο, αντίστοιχα με το δώρο που δε δωρίζεται. Κι ενώ το νόμο των δώρων ρισκάρεις να τον παραβείς βγάζοντας καμιά υποχρέωση και νιώθοντας συνάμα τη χαρά του αποχωρισμού από ένα πανάσχημο ρολόι τοίχου, αν όμως μετανιώσεις για ό,τι χάρισες δεν τ’ ομολογείς, είναι ντροπή μεγάλη. Τ’ ομολογείς δηλαδή αλλά ποτέ στον παραλήπτη. Σε όλους τους άλλους. Εκτός βέβαια αν είσαι κάτω των δέκα ετών οπότε έχεις κάθε δικαίωμα να πεις «δε σ’ έχω φίλο, δώσε μου πίσω τα αυτοκόλλητά μου».

Άλλωστε δε συμφέρει κιόλας να ζητήσεις πίσω χαρισμένο πράμα. Κέρδος θα βγάλεις, μην ανησυχείς. Να υπολογίζεις στις προσδοκίες σου την ανταπόδοση. Πιο γενναιόδωρα από τους ανθρώπους τα λεξικά, σου έχουν τη λέξη που δικαιούσαι και τη λένε αντίχαρη. Χρωστούμενη και τοκισμένη.

Η χάρη αποκτά μεγαλύτερη αίγλη άμα την βαφτίσεις θυσία. Έτσι φουσκώνεις και το λογαριασμό. Τις χάρες-θυσίες μπορείς να τις επικαλείσαι ελεύθερα αν είσαι ή γονιός ή χωρισμένος ή και τα δύο. Και κάπου εδώ παρατηρείται το σύνηθες ανεξήγητο φαινόμενο: τα χρόνια όταν τα έχεις τα λες δύσκολα-χρόνια, όταν φωνάζεις πως τα χάρισες τα λες τα-καλύτερά-μου-χρόνια.

Πέμπτη 17 Ιουνίου 2010

Ιούνιος


Αναγγελία ότι ήρθε το καλοκαίρι δεν θα σου κάνω. Το κατάλαβες και μόνος σου. Ούτε λογοπαίγνια με τον υδράργυρο και τα συνώνυμα της ζέστης. Τ’ ακούς και στα δελτία ειδήσεων.

Ο Ιούνιος όμως είναι μήνας παράξενος, ίσως μια εποχή από μόνος του. Έχει όλα τα στραβά της άνοιξης και του καλοκαιριού μαζί. Οι αλλεργίες επιμένουν γιατρέ μου. Άσε που συγκροτημένο άνθρωπο εξακολουθείς να μη με λες. Γιατί και να ‘κανε τη δουλειά της η δικαιολογία ότι οι πρώτες ζέστες φέρνουν μια κάποια αποδιοργάνωση, και τις δεύτερες όμως ευπροσάρμοστες δεν τις λες.

Τέλος πάντων, είναι φανερό: όσοι βίωσαν την άνοιξη ως χαρά και ευεξία, έτσι ευφρόσυνα θα μεταβούν και στην εποχή Ιούνιο. Οι λοιποί, ας τα λέμε φθινοπωρινοί, με τούτα και με γκρίνια θα πορευτούμε μέχρι τα μέσα του Ιούλη. Τότε που οι διακοπές θα έχουν εξαντληθεί ως ένθετα περιοδικά και θα κυκλοφορούν πλέον ανάμεσά μας.

Προς το παρόν οι φαινομενικά ανέμελοι προορισμοί σέρνονται κυρίως σε δρόμους, γραφεία και βέβαια σε καφέ, με πολλά παγάκια και σπαστά καλαμάκια. Όλοι ρωτούν όλους «πού θα πάτε διακοπές». Όποιος έχει τις περισσότερες πληροφορίες για ενοικιαζόμενα δωμάτια και οτιδήποτε άλλο με τον επιθετικό προσδιορισμό «καταπληκτικό», θεωρεί χρέος του να καταθέσει την πολύτιμη γνώση, μαζί με την περιγραφή όλων των περασμένων διακοπών της ζωής του, σε μια παραστατική αφήγηση την οποία για κάποιο μυστήριο λόγο βρίσκει εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ο ίδιος.

Τις Κυριακές του Ιουνίου οι άνθρωποι πηγαίνουν σ’ ένα μέρος που τα παιδιά το λένε θάλασσα και οι μεγάλοι παραλία. Όλοι έχουν την πρωτότυπη ιδέα να ξεκινήσουν νωρίς για να μην τους πιάσει η κίνηση. Έτσι ξεκινούν ταυτόχρονα, και περνούν κάμποσες στριμωγμένες ώρες ακινησίας. Αν μέσα στο αυτοκίνητο είναι δύο, θα τσακωθούν. Αν είναι τρεις, οι δύο θα τσακωθούν και ο τρίτος δε θα μιλάει. Αν είναι πάνω από τρεις, οι περισσότεροι θα μιλούν και θα γελούν και ο ένας θα εκνευρίζεται γιατί οδηγεί. Εντέλει θα φτάσουν σε μια καφετέρια με λίγο γαλάζιο στην άκρη. Έχει κακή μουσική και κακό καφέ αλλά κανείς δεν γκρινιάζει γιατί είναι θάλασσα και είναι ωραία. Κάποιος λέει πρώτος «πάμε για μια βουτιά», πάει μόνος του και μετά οι άλλοι τον ρωτάνε αν το νερό είναι ζεστό, κανείς όμως αν είναι καθαρό γιατί όλοι ξέρουν. Πασαλείβονται με αντηλιακά αλλά πάντα υπάρχει ένας που καίγεται και πολλοί που λένε ότι πήραν χρώμα κι ας μην πήραν.

Αυτές τις κυριακάτικες εξορμήσεις του Ιουνίου οι άνθρωποι τις περιγράφουν ως «καταπληκτικές». Αλλά πιστεύω λίγο περισσότερο τον έναν που κάηκε από τον ήλιο.


Παρασκευή 11 Ιουνίου 2010

Ποδόσφαιρο


Πολύ για ποδόσφαιρο κουβεντιάζει ο κόσμος τον τελευταίο καιρό, όπως πάντα δηλαδή αλλά κάθε λίγο και λιγάκι προκύπτει και κάποια διοργάνωση με εξωτικό όνομα που νομίζω ότι παραπέμπει σε κύπελλα και τέτοια λειψά σερβίτσια. Όπως αυτό που μας ήρθε τώρα και το λένε Μουντιάλ και μου φαίνεται πως είναι από εκείνα τα σοβαρά πράματα που προκαλούν ασύντακτες συζητήσεις και δη με την εσάνς της παγκόσμιας βαρύτητας και οι ομάδες έχουν ονόματα χωρών. Αυτό σημαίνει πως και να μη θες εκπροσωπείσαι. Όπως στη Γιουροβίζιον και στη Βουλή. Και πρέπει να σκεφτείς ποιον θα υποστηρίζεις άμα αποκλειστεί αυτό που σου αντιστοιχεί. Έτσι γίνεται στη Γιουροβίζιον. Στη Βουλή θαρρώ πως είναι πιο περίπλοκο το θέμα.

Το ποδόσφαιρο είναι ένα άθλημα από τα πολλά και αυτό παραπέμπει σε κάτι κατεψυγμένες εκθέσεις ιδεών και ιδεωδών που γράφαμε στο λύκειο ως θέματα sos για τις πανελλήνιες. Τέτοια τουλάχιστον μας έλεγαν να ξεπατικώνουμε για γνώμη μας τότε που σέρναμε τις δέσμες. Οι μετέπειτα γενιές αποδεσμεύτηκαν, μοιράστηκαν σε κατευθύνσεις και απ’ ό,τι μαθαίνω η εκπαίδευση ως θεσμός απέκτησε επίγνωση της προβληματικής της ύπαρξης και τώρα ζητάνε από τουςμαθητές να τους αναπτύξουν τα καλά της αυτομόρφωσης.

Ας αφήσουμε όμως την εκπαίδευση να ανανεώνεται θεματικώς και να επιστρέψουμε στο ποδόσφαιρο χωρίς να επιμείνουμε στα ιδανικά της ευγενούς άμιλλας και του τίμιου του συναγωνισμού, που άλλωστε εκτός θέματος θα μας βγάλουν. Γιατί το εν λόγω άθλημα τα παραμερίζει λίγο αυτά τα καλαμαρίστικα. Εδώ μιλάμε για ένστικτα άγρια, τίγκα στην τεστοστερόνη.

Οι γυναίκες μιλούν για άντρες, καλλυντικά και ρούχα. Καθώς και για άλλες γυναίκες. Οι άντρες μιλούν για γυναίκες, αυτοκίνητα και μπάλα. Στερεότυπα θα μου πεις. Αλλά προφανώς δεν έχεις ανοίξει την τηλεόραση. Όμορφα τακτοποιημένα τα ενδιαφέροντα, κατά φύλο, έτσι να μην μπερδευόμαστε. Άντρας με γυναίκα συζητούν για ζώδια, μουσική, ταινίες και διακοπές. Στην αρχή. Μετά μιλούν για τη σχέση τους.

Σε αυτή την περίπτωση θα προτιμούσα κι εγώ μια κουβέντα για ποδόσφαιρο. Η οποία όμως απαιτεί γνώση του αντικειμένου, γερή μνήμη και αυστηρή προσήλωση. Θέλει να έχεις στριμώξει τις Κυριακές της ζωής σου σε κάτι κερκίδες-παλαίστρες ή να βυθίζεσαι τακτικά σε καναπέ με θέα απέραντο γρασίδι οθόνης. Αναγκαία κρίνεται η παρακολούθηση των σχετικών εκπομπών. Εξονυχιστική ανάλυση των επίμαχων φάσεων. Γιατί η χαρά σε αυτό το άθλημα είναι που σου επιτρέπει να έχεις άποψη.

Γίνεσαι πρόεδρος, προπονητής και διαιτητής συνάμα. Όλη η εξουσία των ονείρων σου και μάλιστα σε υπέροχη μορφή ανεύθυνη. Και δώρο άφθονη εκτόνωση. Όλα τα αποθέματα δίκαιου ή άδικου θυμού που δε σε παίρνει να εκφράσεις στα μέρη τους. Φέρε κι από το σπίτι σου.

Το ποδόσφαιρο έχει και ορολογία. Ενίοτε επεκτείνεται και στην καθομιλουμένη με τις γραφικές αντιστοιχίες που πλασάρονται ως ελαφρότητα. Για ένα λάθος σου μπορεί να σου ζητήσουν εξηγήσεις. Τι κουβέντα όμως να κάνουμε για ένα φάουλ;

Παρασκευή 4 Ιουνίου 2010

Φόβος και φοβίες.


Θαρρώ πως δεν έχεις ιδέα από τον κόσμο ενός ανθρώπου αν δεν επικοινωνήσεις με τους φόβους του. Και δε μιλώ γι’ αυτούς που ανακοινώνει χάριν γούστου. Δεν υπερτιμώ τη σκοτεινή πτυχή που θα σου αποκαλύψω άμα σου πω ότι φοβάμαι τα χρυσόψαρα ή και τα σαλιγκάρια. Μιλώ για τους φόβους που έχουν σημασία είτε αποφασιστική είτε αναποφάσιστη. Γιατί οι αντιδράσεις που οφείλονται σε αυτό το συναίσθημα είναι ποικίλες και ενίοτε αντιφατικές.

Ο φόβος προστατεύει. Από νωρίς σου τον καλλιεργούν ώστε να μην είσαι ένα νήπιο που βάζει τα χέρια του στις πρίζες και άλλα επικίνδυνα. Άλλωστε με την επίγνωση του κινδύνου δεν γεννιέσαι. Μετά σου ‘ρχεται και μάλιστα βγαίνει σε διάφορα μεγέθη και χρώματα.

Ο κίνδυνος λοιπόν είναι εχθρός μας και ο φόβος σύμμαχος. Πολεμοφόδια οι αρνήσεις, τα δεν και τα μην που εμποδίζουν τη δράση που θα μας έφερνε στον εφιάλτη. Επειδή όμως άνθρωποι είμαστε και ησυχία δεν έχουμε και δε μας αρκεί να ξέρουμε τι δεν πρέπει -και πάλι καλά που δε μας αρκεί- θα ψάξουμε και θα βρούμε τ’ αντίθετό του ακριβώς. Κι έτσι προβαίνουμε σε κείνες τις ενέργειες που θα μας πάνε στην άλλη πλευρά. Αυτό βέβαια δεν έχει πάντα επιτυχή έκβαση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα όταν φοβόμαστε μη γίνουμε αυτό που κοροϊδεύαμε. Κάθε οργανωμένο σχέδιο για να το αποφύγουμε σε αυτό θα μας οδηγήσει. Που κοροϊδεύαμε. Γιατί όλο και κάποιο λόγο είχαμε που το φοβόμασταν.

Είναι και κάτι φόβοι που κατασκευάζεις. Για τον εαυτό σου ή για τους άλλους. Αν επικαλείσαι υποτιθέμενους φόβους σου συνειδητά ή ασύνειδα ίσως τελικά πετύχεις επιείκεια από κάποιους ανθρώπους κι αν σου φτάνει να βαραίνει η συμπόνια έναντι της εκτίμησης τότε χαλάλι σου (μέχρι να τους κουράσεις). Αν πάλι πατάς σε φόβους που προκάλεσες σε άλλους ώστε να έχουν τη συμπεριφορά που επιθυμείς τότε ντροπή σου. Σαν εβδομαδιαία αστρολογική πρόβλεψη μου φαίνεται αλλά κοίτα να δεις που μερικές φορές βγαίνει.

Εκτός από τους φόβους τους κοινούς όμως υπάρχουν κι εκείνοι που τους λένε παράλογους, αγχώδεις, παθολογικούς και με μια λέξη παράγωγη, φοβίες. Εδώ όμως λίγο να το τραβήξουμε και μπαίνουμε σε άλλα χωράφια ιατρικά κι εγώ να σου πω την αλήθεια μου πτυχίο δεν έχω. Βέβαια μια βόλτα εδώ γύρω στο ίντερνετ να κάνεις θα βρεις αναλύσεις και συμβουλές με το τσουβάλι και σιγά μη σου αναρτήσουν σαρωμένα διπλώματα.

Αλλά η φοβία ως δεύτερο συνθετικό δεν αφορά μόνο την ψυχανάλυση. Δεν ξέρω αν η ξενοφοβία και η ομοφοβία επιδέχονται θεραπείας όπως η υψοφοβία, η μικροβιοφοβία ή και η αραχνοφοβία. Αν όμως βλέπεις άλλους ανθρώπους σαν μικρόβια και αράχνες τότε φοβάμαι εγώ εσένα.